De Groene DagobertGoede doelen –> loterij of rechtstreeks doneren?
GOEDE DOELEN –> LOTERIJ OF RECHTSTREEKS DONEREN?
Hivos en de Nationale Postcode Loterij
In het artikel “Groene energie in ontwikkelingslanden” heb je kunnen lezen over de goede zaken die Hivos op het Indonesische eiland Sumba doet. Hoe men bezig is om zowel de armoede te bestrijden als het eiland te voorzien van groene energie. In een recenter nummer van het Hivos magazine [1] las De Groene Dagobert nogmaals over deze groene energie op Sumba. Wat De Groene Dagobert ook las, is dat Hivos onder andere gesteund wordt door de Nationale Postcode Loterij.
Loterij of rechtstreeks doneren?
De vraag rijst nu wat interessanter is: rechtstreeks Hivos steunen (of een ander goed doel) of via een loterij. In het artikel “Van hypotheekrente naar goede doelen” heb je kunnen lezen over het fiscale voordeel van het doneren aan goede doelen. Per euro die je “netto” uitgeeft gaat er dan niet één euro, maar meer naar het goede doel. Maar als je een lot koopt, dan gaat er per euro weliswaar minder naar het goede doel, maar maak je wel zelf kans op een leuke prijs. Het is dus een afweging van “Groen” (het goede, groene doel) versus “Dagobert” (je eigen portemonnee).
Winkansen per loterij
Het jaar is ten einde en voor velen is of was dit het moment om mee te doen aan een loterij. De Nationale Postcode Loterij, de Staatsloterij, de Lotto, het Miljoenenspel, velen hebben schreeuwende reclames om kans te maken op die ene eindejaarsknaller, meestal een mega-jackpot. Het zal voor sommigen geen verrassing zijn, dat je met een loterij gemiddeld genomen per saldo verlies maakt, omdat de loterij en diens directeur en overig personeel er ook wat aan willen verdienen. Toch is het leuk om af en toe een gokje te wagen en ook De Groene Dagobert doet dat, omdat gevoelsmatig een miljoen winnen nou eenmaal niet een miljoen keer zo leuk is als je inleg van bijvoorbeeld (om het simpel te houden: ) 1 euro te verliezen, maar meer dan een miljoen keer zo leuk. Immers, als 1 euro verliezen je leven niet in negatieve zin verandert, maar een miljoen winnen wel in positieve zin, dan is de rekensom 1 miljoen gedeeld door nul. Dat is ontelbaar. (Je rekenmachine zal zeggen: “error”.) Een ander verhaal wordt het wanneer je bijvoorbeeld duizend keer 1 euro verliest, dan wordt het wel vervelend. Vandaar ook dat niemand (die verstandig is) duizend loten koopt. Goed, genoeg hierover nu, tijd voor wat statistieken [2] …..
|
Uitkeringspercentage |
Kosten per lot |
Deelname |
Steun aan goede doelen |
|
| Staatsloterij |
65,40% |
€ 15,00 |
Abonnement en Los |
Ja |
| Lotto |
50% |
€ 2,00 |
Abonnement en Los |
Ja |
| Miljoenenspel |
50% |
€ 5,00 |
Abonnement |
Nee |
| Krasloten |
49-68% |
€ 1,00 – €10,00 |
Los |
Ja |
| Nationale Postcode Loterij |
35% |
€ 11,50 |
Abonnement |
Ja |
| BankGiro Loterij |
35% |
€ 11,50 |
Abonnement |
Ja |
| Vriendenloterij |
35% |
€ 11,50 |
Abonnement |
Ja |
Uit bovenstaande tabel volgt, in de kolom “Uitkeringspercentage”, dat je van iedere euro die uitgegeven wordt aan een lot van de Postcode Loterij gemiddeld 35 cent terugwint. Hetzelfde geldt voor de BankGiro Loterij en de Vriendenloterij. Voor de Staatsloterij is dit met 65,4 cent het hoogste. Alhoewel het psychologische rendement (dat het te winnen bedrag vele malen leuker is dan het te verliezen bedrag) positief kan uitvallen varieert het financiële rendement dus tussen de 34,6% negatief en de 65% negatief.
Rendement voor jezelf versus rendement voor goede doelen
Nu dan het rendement bij rechtstreeks doneren aan een goed (groen) doel. Het financiële rendement, puur kijkend naar jezelf en alleen naar de getallen, is 100% negatief. Immers, met het geld wat je rechtstreeks doneert heb je geen kans om een prijs te winnen. Daar staat tegenover, dat het doneren aan een goed doel weer goed is voor je psychologische rendement (het voelt goed). In het geval van een loterij gaat er ook geld naar goede doelen, maar dit is nooit al het geld. Bij de Vriendenloterij is dit bijvoorbeeld 50%. Even er vanuitgaande dat we onszelf en de goede doelen als nuttige zaken beschouwen en de loterij zelf en diens directeur en personeel niet, dan stijgt het uitkeringspercentage van de Vriendenloterij van 35% naar 85%. Voor het Miljoenenspel blijft het uitkeringspercentage 50% (steunt geen goede doelen) en voor de Staatsloterij zal het ergens tussen de 65,4% en de 100% komen te liggen. Deze herrekende uitkeringspercentages zullen bij alle loterijen in totaal dan wel ergens tussen de 50% en de 100% uitkomen (en de herrekende rendementen daarmee tussen de 0 en de 50% negatief).
Rendement bij rechtstreeks doneren aan goede doelen
We hebben net al gezien dat het financiële rendement voor jezelf bij doneren aan een goed doel 100% negatief is. Maar het meenemen van het rendement voor de goede doelen verandert in dit geval veel. Zoals je in het artikel “Van hypotheekrente naar goede doelen” hebt kunnen lezen, de Belastingdienst stimuleert het doneren aan goede doelen wanneer dit doneren rechtstreeks gebeurt. Daardoor is het financiële rendement van de Belastingdienst negatief, maar die zal net als het salaris en de bonus van de directeur van een goed doel door de meeste mensen niet als “nuttige zaak” gezien worden. Zo gezien, gaat er van de 100% die je doneert 0% naar jezelf en een negatief percentage naar de Belastingdienst (betaalt mee). Dat betekent dus dat er van iedere euro die je doneert meer dan 100% naar het goede doel gaat. Stel, je betaalt 42% inkomstenbelasting. Van iedere euro die je doneert betaalt de Belastingdienst dan 42 cent aan je terug, dus eigenlijk doneer je niet 1 euro, maar slechts 58 cent. Het goede doel ontvangt echter wel 1 euro. Het financiële rendement van het goede doel komt in dat geval te liggen op 1 / 0,58 x 100% = 172%. Anders gezegd, het goede doel ontvangt 72% meer dan dat jij “netto” doneert.
Het totale plaatje
Nu is het dan tijd om de balans op te maken. Kijkend naar alleen je eigen financiële rendement, dan kun je zowel beter geen loten kopen als aan goede (groene) doelen doneren. Kijkend naar het psychologische rendement, dan kan de conclusie echter geheel anders luiden en je moet dan een afweging maken tussen twee zaken:
• hoe goed het voelt om kans te maken op een groot geld bedrag; versus
• hoe goed het voelt om te doneren aan een goed (groen) doel.
Als we een optelsom maken van het individuele rendement en het rendement voor goede doelen, dan zal, als beiden even zwaar wegen, het rendement van rechtstreeks doneren aan goede doelen een hoger rendement opleveren dan het meedoen aan een loterij. Het uitkeringspercentage van meedoen aan een loterij komt zoals we gezien hebben dan tussen de 50% en de 100% uit (rendement tussen -50% en 0) en het uitkeringspercentage van rechtstreeks doneren aan goede doelen komt uit op 172% (rendement van +72%). [3]
Echter, meestal zit een mens zo in elkaar dat aan zichzelf een zwaarder gewicht wordt toegekend dan aan het goede doel. Stel dat we onszelf drie keer zo belangrijk vinden als het goede doel, dan wint rechtstreekse donatie het nog net van een lot van de Vriendenloterij, maar bij vier keer al niet meer:
• (3x EUR 0,35) + (1x EUR 0,50) = EUR 1,55, wat minder is dan de EUR 1,72 bij rechtstreekse donatie;
• (4x EUR 0,35) + (1x EUR 0,50) = EUR 1,90, wat meer is dan de EUR 1,72 bij rechtstrekse donatie.
Maar dan hebben we wel het goede gevoel om kans te maken op dat ene grote geldbedrag nog buiten beschouwing gelaten in deze rekensom ….
Gevoelens zijn sowieso moeilijk om in getallen uit te drukken en daarnaast geldt dat de opsomming hier waarschijnlijk limitatief is, net zoals dat de opsomming beperkt was wat betreft de factoren die de keuzemogelijkheden bepalen in de artikelen “Het gevangenendilemma (Prisoner’s Dilemma) en woon-werkverkeer”, “Leaseauto, eigen auto, OV of fiets?” en “Het gevangenendilemma (Prisoner’s Dilemma) – Deel 2”. Met andere woorden ….. de keuze moet je zelf maken. 😉
De Groene Dagobert vond het in ieder geval leuk om wat feiten en getallen op een rij te zetten en zich met wat rekenwerk uit te leven!
Wat vind jij van loterijen en/of het doneren aan goede doelen? Wat zijn jouw ervaringen met loterijen en/of het doneren aan goede doelen? Of: welke factoren bepalen jouw keuzes? Of: heb je andere aanvullingen, op- of aanmerkingen? Plaats hieronder een reactie!
[1] Hivos magazine, jaargang 19, Nummer 4, december 2013
[2] http://www.loterij.net
[3] Bij een marginale belastingdruk, d.w.z. de hoogste belastingschijf waar men mee belast wordt voor de inkomstenbelasting, van 42%. Wordt men tegen 52% belast, dan liggen het herrekende uitkeringspercentage en het rendement nog hoger (1 / 0,48 x 100% = 208%, ofwel +108% rendement). Wordt men lager belast, dan liggen deze percentages lager.
Geef een reactie